حسینی | شهرآرانیوز - آیتا... سید جعفر سیدان متولد ۱۳۱۳ خورشیدی در مشهد است. او همه دوران مقدمات و سطوح را در نزد استادان حوزه علمیه خراسان گذرانده، سپس چندین سال در دروس فقه و اصول آیتا... سید محمدهادی میلانی و آیتا... شیخ هاشم قزوینی شرکت کرده است. او از دوستان دیرین مرحوم آیتا... طبسی است و خاطراتی از این سالها همنشینی با او دارد. در این گفتگو به بخشی از آن خاطرات پرداخته شده است.
آشنایی من با ایشان به دوران تحصیل ما در مدرسه نواب برمیگردد. طبیعی است که در مقاطع تحصیلی، آشنایی حاصل میشود. رفتهرفته با توجه به اشتراکات فکری که با همدیگر داشتیم، روابط ما صمیمیتر و زیادتر شد به طوری که ماهی حداقل یک نوبت با ایشان دیدار داشتم. عموما به اتفاق چند تن از دوستان، روزهای جمعه یا پنجشنبه جلساتی تشکیل میشد و دور هم جمع میشدیم.
مرحوم طبسی از معدود کسانی بود که در پیروزی انقلاب، نقش اثرگذاری ایفا کرد. فعالیتهای انقلابی ایشان در مشهد باعث شد که دستگیر بشود و مدتی را در زندان رژیم شاه بماند. در آن شرایط حساس، سخنرانیهای متعدد و مختلفی ایراد میکرد. از افرادی که در پیشبرد پیروزی انقلاب نقش قوی داشت، مرحوم آیتا... واعظ طبسی بود. قبل از مرحوم واعظ طبسی، مرحوم آیتا... میرزا تهرانی و آیتا... مروارید در مشهد فعالیتهای انقلابی داشتند و با اعلامیهها و منبرهای خود به مبارزات ادامه میدادند. منزل مرحوم آیتا... قمی هم پایگاه فعالیتهای انقلابیون بود.
میتوانم از حضرات آیات مرحوم تهرانی، مرحوم مروارید، مرحوم فلسفی، مرحوم نوقانی و مرحوم قمی نام ببرم. در میان این بزرگان، کسان دیگری هم بودند که در پیروزی انقلاب اسلامی نقش تعیینکنندهای داشتند. کسانی مانند شهید هاشمینژاد و رهبر معظم انقلاب از این دسته افراد بودند. بنده نیز گاهی خدمتشان بودم. اخوی بنده نیز که به رحمت خدا رفته است در میان انقلابیون مشهد حضور فعال داشت، اما مشخصا رهبر معظم انقلاب و شهید هاشمینژاد و مرحوم واعظ طبسی در رأس فعالیتهای انقلابیون بودند.
آیتا... طبسی درسهای حوزه را بسیار خوب خوانده بود. به دروس منطق، ادبیات، رسائل، مکاسب و کفایه تسلط کافی داشت. رسائل و مکاسب را در دوره بعد از ما، نزد مرحوم آیتا... شیخ هاشم قزوینی خوانده بود. در همان دوره و در زمان تحصیل، به تدریس هم اشتغال داشت. تدریس ایشان بعد از انقلاب هم ادامه پیدا کرد.
از ویژگیهای ایشان این بود که به اعتقاد خود عمل میکرد. در تصمیمات خود نیت سوء نداشت. همه کارها و خدمات خود را با صداقت و از روی اخلاص انجام میداد. تا آنجا که من ایشان را شناختم، فردی بود که در عرصههای مختلف از نظر مسائل دینی و شرعی تقید جدی داشت. در همه کارها ایشان صداقت داشت در مدیریت خود کاملا موفق عمل کرده است. شما میبینید که کارهای اساسی و بزرگی در خود حرم و اطراف آن انجام شده است.
بنده تفاوتی در شخصیت و منش دینی و اخلاقی ایشان ندیدم. به هر حال، قبل و بعد از انقلاب، هر دو عرصه، فضای خاص خود را داشت و طبیعی است که متناسب با شرایط و نیازهای جامعه، روحیه انسانها هم تغییر میکند. اما به لحاظ اینکه بگوییم ایشان شخصیت متکبری پیدا کرده بود، به نظرم چنین چیزی در ایشان مشاهده نشد.
مسلم است که تعلق فکری و سیاسی ایشان به مرحوم امام خمینی (ره) نزدیکتر بود. ایشان گاهی که متوجه میشد در جایی و در عملکردی اشتباه کرده است، کاملا از موضع خود برمیگشت و خطا و اشتباه خود را میپذیرفت. این هم نشانه صداقت ایشان بود. یعنی تا این مقدار شهامت داشت که اشتباه خود را بپذیرد و درصدد جبران آن برآید.
خاطره شیرینی از ایشان به یاد دارم. وقتی آیتا... العظمی میلانی به دلیل تبعید حضرت امام خمینی (ره) به تهران آمده بود، بنده و مرحوم آیتا... طبسی و آیتا... سید محمود مجتهد سیستانی خدمت ایشان رسیدیم و گفتیم: ما برای خدمت به نزد شما آمدهایم و اگر صلاح میدانید، در خدمت شما باشیم. در تهران یک اتاق گرفته بودیم و آنجا به مشکل مالی برخوردیم.
من گفتم: فرد آشنایی در تهران سراغ دارم که اگر لازم شد میروم و از او قرض میگیرم. مرحوم آیتا... واعظ طبسی گفت: من اگر صد تومان داشته باشم، خیالم راحت میشود. من هم گفتم خود من هم اگر صد تومان داشته باشم خیالم راحت میشود. مرحوم مجتهد سیستانی گفت: من چهارصد تومان لازم دارم. میخواستم نزد آقای محمود لولاچیان بروم.
مغازه ایشان نزدیک مدرسه بود. دوستان گفتند: حالا عجلهای نیست. ابتدا به دیدار آیتا... میلانی برویم؛ سپس هنگام برگشت به نزد محمود لولاچیان برو. وقتی به دیدار آیتا... میلانی رفتیم، هنگام خداحافظی، ایشان به هر کدام از ما یک پاکت داد. داخل پاکت من و مرحوم طبسی صد تومان و داخل پاکت مرحوم مجتهد سیستانی چهارصد تومان بود. در واقع، به همان مقداری که هرکدام از ما لازم داشتیم، پول در پاک وجود داشت.